24.04.2022

Mówią, że to nie szata zdobi człowieka, a jego wnętrze. W przypadku butelki wina, o ile jej szata graficzna nie musi zapowiadać dobrej jakości trunku, o tyle informacje zawarte na etykiecie powinny o niej świadczyć. Odczytanie tajemniczych napisów na butelce – to wyjątkowa umiejętność, dzięki której być może odróżnimy rześkiego młodzieniaszka od dojrzałego i pełnego wina z beczki.

1. Etykieta stanowi swego rodzaju paszport wina.

Znajdują się na niej informacje dotyczące między innymi: miejsca pochodzenia, sposobu produkcji, rocznika, czy zawartości alkoholu – a to z kolei wskazówki co do jakości i spodziewanych aromatów. Mimo że treści zawarte na etykiecie różnią się od siebie względem kraju czy regionu, poniższe rady są uniwersalne. Poprawne odczytanie mapy pomoże nam trafić do celu naszych preferencji, za którymi kryje się np. młode lekkie i owocowe Beaujolais Nouveau albo ciężka i taniczna Rioja Gran Reserva. Nazwa producenta bądź nazwa własna wina – umieszczona zazwyczaj na górze lub w centralnej części etykiety. Jest to całkiem sporych rozmiarów informacja, lecz najmniej przydatna na początku winnej kariery. Waga znajomości producentów rośnie wraz z doświadczeniem. Znane nazwiska jak np. Rothschild czy Petrus dają gwarancję jakości, ale często są nieosiągalne dla naszego portfela. Istnieje wiele innych wyjątkowych domów wina bądź winiarzy, którzy mają dużo do zaoferowania za przystępną cenę. Dlatego warto próbować i zapisywać nasze wrażenia, aby móc do nich wrócić. Czasem autor nadaje winu nazwę własną, aby wyrazić jego charakter bądź wzmocnić przekaz marketingowy np. “Halka” (Winnica L’Opera), “Dziki Tabun” (Winnica Silesian) czy “I am not a big wine” (Milan Nestarec).

2. Rocznik to szalenie ważny komunikat umieszczany najczęściej na dole etykiety bądź na kontretykiecie.

Data określa termin zbioru winogron (vendemmia). Obecnie większość dostępnych w Europie win pochodzi z rocznika 2021 i możemy powiedzieć, że jest to młode wino, które cechuje się bardziej świeżymi aromatami, często kwiatowymi i owocowymi, niż przykładowo 3-letnie wino białe i 5-letnie wino czerwone, cechujące się aromatami dojrzałych i suszonych owoców. Każde wino ma swój potencjał starzenia, a wpływa na niego wiele czynników: jakość i dojrzałość winogron, dobry rocznik (warunki pogodowe w okresie wegetacji), dojrzewanie wina w beczce bądź w butelce, porządna kwasowość, taniny i ekstrakt.

3. Szczep winogron naprowadzi nas na charakterystyczne nuty zapachowe i smakowe, których możemy spodziewać się w winie.

Wśród ponad 200 odmian prezentują się np. sauvignon blanc, sangiovese, syrah. Mimo że na finalny smak wpływa szereg różnych czynników jak szerokość geograficzna czy sposób produkcji – w winie ze szczepu pinot noir znajdziemy aromaty truskawek i wiśni, a w primitivo najpewniej śliwek. Niestety nie każda etykieta zdradza z jakiej odmiany winogron wyprodukowano wino. Winiarze we Francji, z wyjątkiem Alzacji, wychodzą z założenia, że prawdziwy entuzjasta wina powinien wiedzieć, że w “Bordeaux” używa się szczepów cabernet sauvignon i merlot, a w “Chablis” – chardonnay. W tym przypadku sprawdzi się znajomość apelacji, o których później.

4. Region i kraj, a nawet informację o dokładnym miejscu zabutelkowania wina znajdziemy na kontretykiecie.

To ostatnie – małym druczkiem na dole. Widniejący na przodzie region wskazuje skąd pochodzą winogrona do produkcji wina. Klucz jest prosty, im dokładniejszy dystrykt, tym zazwyczaj lepszej jakości wino. Zależność tę świetnie widać na przykładzie sauvignon blanc z Nowej Zelandii. Bez szczegółowych danych wiemy tylko, że winogrona mogły rosnąć na dwóch wyspach Nowej Zelandii w różnych warunkach pogodowych. Dopisek “Marlborough” lokalizuje nam winnicę w korzystnym dla uprawy sauvignon blanc miejscu w Nowej Zelandii, a kolejna informacja “Awatere Valley” wskazuje na prestiżowy podregion Marlborough. Kraje z długą tradycją winiarską jak Włochy czy Francja posiadają wiele podregionów winiarskich, tymczasem w Polsce taki podział nie został jeszcze stworzony, dlatego niech nie zdziwi nas fakt, że na wszystkich etykietach widniał będzie jedynie kraj pochodzenia: Polska.

5. Apelacja – najtrudniejszy termin w naszym zestawieniu, lecz dający najwięcej satysfakcji.

Pod nazwą apelacji kryje się czasem konkretny przepis na wino – użyte szczepy winogron, długość dojrzewania wina w beczce, dopuszczalna ilość alkoholu czy minimalny wiek winorośli. Tak, te wszystkie czynniki mogą być regulowane przez apelację. Termin ten określa ograniczony obszar, na którym uprawiana jest winorośl, a niekiedy narzuca sposób produkcji i styl wina. Aby na etykiecie producent mógł napisać nazwę apelacji “Chianti Classico DOCG” i umieścić ilustrację czarnego kogucika, winogrona muszą dojrzewać na wzgórzach pomiędzy Florencją a Sieną, z 80% dominacją szczepu sangiovese i dojrzewać min. rok w beczkach lub w butelkach przed wypuszczeniem do sprzedaży. W większości krajów funkcjonuje kilka poziomów apelacji, najniższa to wino regionalne bez narzucania sposobu produkcji (we Francji “vin de pays”, lub “VDQS”, we Włoszech “IGT”, “IGP”) później obszar uprawy winorośli zawęża się do mniejszych rejonów i pojawiają się reguły produkcji (we Francji AOC, we Włoszech DOC i DOCG). Tytuł apelacji zazwyczaj zapożycza nazwę od miejscowości bądź regionu, z którego pochodzi jak “Vouvray AOC”, Barolo DOCG.

6. Poziom alkoholu – jego zakres dla wina niewzmacnianego wynosi około 5,5% do 16%, a informację tę znajdziemy na kontretykiecie.

Intensywność alkoholu wpływa na strukturę wina. Wino o wyższych procentach będzie miało bogatsze ciało, natomiast wino o niższej zawartości alkoholu będzie na podniebieniu lżejsze i delikatniejsze. Mocniejsze wina pochodzą zazwyczaj z bardzo gorących miejsc, gdzie za sprawą promieni słońca i ciepła winogrona osiągają wysoką zawartość cukru.

Jakkolwiek tajemniczo brzmią dla Ciebie powyższe nazwy, pamiętaj, że najważniejszym parametrem oceny wina jest Twoja satysfakcja. Poziom wiedzy będzie wzrastał wprost proporcjonalnie do nauki i testowania smaków. Powyższe informacje są skondensowane do ogółu i podlegają wyjątkom.

Patrycja Nawrocka

Dziennikarka informacyjna, autorka projektu „Wine Thinking”. Popularyzuje wino w mediach społecznościowych i przekłada specjalistyczny język wina na ogólnodostępny. Autorka kilkudziesięciu eventów, które łączą wino z brandingiem bądź copywritingiem. Entuzjastka polskiego wina, czego owocem jest cykl filmów o Dolnośląskim Szlaku Piwa i Wina na platformie youtube.